Η ακμή δεν είναι αποκλειστικό «προνόμιο» της εφηβείας. Πολλοί ενήλικες, ακόμη και μετά τα 30 ή τα 40 τους, εμφανίζουν φλεγμονώδεις βλάβες στο πρόσωπο, στο στήθος ή στην πλάτη. Η ενήλικη ακμή έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά από την εφηβική, και συνοδεύεται συχνά από παρανοήσεις που περιπλέκουν την έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπισή της. Παρακάτω αποσαφηνίζονται οι πιο συχνοί μύθοι και οι πραγματικότητες γύρω από την ακμή των ενηλίκων, πάντα από την οπτική της ιατρικής δερματολογίας.
Η ενήλικη ακμή δεν είναι σπάνια
Μύθος: Η ακμή αφορά μόνο την εφηβεία.
Αλήθεια: Η ακμή στους ενήλικες είναι συχνότερη απ’ όσο πιστεύεται. Εμφανίζεται κυρίως στις γυναίκες, συχνά σε περιοχές όπως το πηγούνι και η κάτω γνάθος, και μπορεί να οφείλεται σε ορμονικές μεταβολές, στρες ή και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονώδη δερματική νόσο που στις περισσότερες περιπτώσεις σχετίζεται με δυσλειτουργία των σμηγματογόνων αδένων και απόφραξη των πόρων. Ανεξαρτήτως ηλικίας, η ανάγκη για ιατρική παρακολούθηση παραμένει ουσιαστική.
Δεν ευθύνεται πάντα η διατροφή
Μύθος: Η σοκολάτα ή τα λιπαρά φαγητά προκαλούν ακμή.
Αλήθεια: Παρόλο που η διατροφή μπορεί να επηρεάσει τη φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού, δεν είναι από μόνη της υπεύθυνη για την εμφάνιση ακμής. Ορισμένα τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη ή αυξημένα γαλακτοκομικά μπορεί να ενισχύσουν την ακμή σε ορισμένους ασθενείς, όμως κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.
Η διάγνωση και διαχείριση πρέπει να βασίζεται στην ατομική αξιολόγηση και όχι σε γενικεύσεις.
Η κακή υγιεινή δεν είναι η αιτία
Μύθος: Η ακμή σημαίνει ότι κάποιος δεν φροντίζει σωστά το δέρμα του.
Αλήθεια: Η ακμή δεν προκαλείται από βρωμιά. Το υπερβολικό πλύσιμο ή οι επιθετικοί καθαρισμοί μπορεί να επιδεινώσουν τη φλεγμονή. Η σωστή υγιεινή περιλαμβάνει ήπιο καθαρισμό με προϊόντα κατάλληλα για λιπαρά ή ακνεϊκά δέρματα, χωρίς να παραβιάζεται ο φυσιολογικός προστατευτικός φραγμός της επιδερμίδας.
Τα καλλυντικά μπορούν να επηρεάσουν
Μύθος: Όλα τα προϊόντα περιποίησης είναι ακίνδυνα.
Αλήθεια: Ορισμένα καλλυντικά μπορεί να είναι φαγεσωρογόνα, προκαλώντας ή επιδεινώνοντας την ακμή. Η επιλογή πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη σήμανση «non-comedogenic» και να αποφεύγονται βαριά, λιπαρά προϊόντα που φράζουν τους πόρους. Επιπλέον, η ανεξέλεγκτη χρήση make-up ως κάλυψη της φλεγμονής μπορεί να παγιδεύει βακτήρια και σμήγμα, παρατείνοντας το πρόβλημα.
Οι ορμόνες παίζουν καθοριστικό ρόλο
Μύθος: Οι ορμονικές διαταραχές προκαλούν ακμή μόνο στην εφηβεία.
Αλήθεια: Οι ορμονικές μεταβολές επηρεάζουν την εμφάνιση ακμής και στην ενήλικη ζωή. Συχνά σχετίζεται με το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή άλλες ενδοκρινολογικές διαταραχές. Η ορμονική αξιολόγηση είναι συχνά απαραίτητη για να εντοπιστεί η βαθύτερη αιτία.
Η ακμή είναι θεραπεύσιμη — και πρέπει να αντιμετωπίζεται σωστά
Μύθος: Δεν έχει νόημα να την αντιμετωπίσω, θα περάσει μόνη της.
Αλήθεια: Η ακμή στους ενήλικες έχει την τάση να επιμένει. Οι επανειλημμένες εξάρσεις μπορούν να αφήσουν ουλές και μεταφλεγμονώδη υπερμελάγχρωση, ειδικά σε πιο σκουρόχρωμες επιδερμίδες. Η σύγχρονη δερματολογία διαθέτει ένα ευρύ φάσμα θεραπειών – από τοπικές αγωγές και αντιβιοτικά μέχρι ρετινοειδή, θεραπείες με λέιζερ και χημικά peeling.
Η επιλογή του θεραπευτικού πλάνου γίνεται με βάση τη βαρύτητα της κατάστασης, τον τύπο δέρματος και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς.
Το στρες δεν βοηθά — αλλά δεν είναι ο μοναδικός ένοχος
Μύθος: Αν ηρεμήσω, θα φύγει και η ακμή.
Αλήθεια: Το χρόνιο στρες αποδεδειγμένα επηρεάζει το ανοσοποιητικό και τις φλεγμονώδεις αποκρίσεις, επιδεινώνοντας δερματικά προβλήματα όπως η ακμή. Ωστόσο, δεν είναι η βασική αιτία. Μπορεί να αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα, αλλά σπάνια ευθύνεται μόνο του για την έναρξη ή επιμονή της ακμής.
Η ενήλικη ακμή δεν αφορά μόνο γυναίκες
Μύθος: Οι άνδρες δεν παθαίνουν ακμή μετά την εφηβεία.
Αλήθεια: Αν και πιο συχνή στις γυναίκες, η ενήλικη ακμή μπορεί να προσβάλει και τους άνδρες, ιδιαίτερα όσους γυμνάζονται εντατικά ή κάνουν χρήση αναβολικών. Στην περίπτωσή τους, η ακμή εμφανίζεται πιο έντονα στην πλάτη, στον αυχένα και στο στήθος.
Οι εναλλακτικές “φυσικές” λύσεις δεν είναι πάντα ακίνδυνες
Μύθος: Οι φυσικές μάσκες και τα σπιτικά σκευάσματα μπορούν να θεραπεύσουν την ακμή.
Αλήθεια: Υλικά όπως το λεμόνι, το ξίδι ή η μαγειρική σόδα που συχνά χρησιμοποιούνται σε «DIY» συνταγές, μπορούν να προκαλέσουν εγκαύματα ή ερεθισμό, χωρίς να αντιμετωπίζουν την πραγματική αιτία. Κάθε θεραπεία πρέπει να βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και να προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε δέρματος.
Η θεραπεία πρέπει να συνεχίζεται ακόμα και όταν βελτιωθεί το δέρμα
Μύθος: Μόλις υποχωρήσουν τα σπυράκια, διακόπτω τη θεραπεία.
Αλήθεια: Η διακοπή της θεραπείας πριν την πλήρη υποχώρηση της φλεγμονής ή χωρίς οδηγία δερματολόγου συχνά οδηγεί σε υποτροπή. Η συντήρηση της βελτίωσης με ήπιες τοπικές αγωγές και καλλυντική φροντίδα είναι εξίσου σημαντική όσο και η αρχική παρέμβαση.